prene

Occitan

Etimologia

Del latin prĕndĕre (« prene, sasir »), de prĕhendĕre..

Prononciacion

/pˈɾene/, /pˈɾene/

pre | ne

Vèrb

prene (lengadocian) (provençau)

1. Sasir, metre dins sa man.
2. Levar, sasis quicòm cap a se autrament qu’amb la man.
   • Prene qualqu’un dins sos braces. - Prene quicòm amb sas dents
3. Emportar amb se, sus se, de causas per besonh o per precaucion.
4. Emportar a l'amagat o per fòrça, levar a qualqu’un çò qu'es sieu, li ne panar.
5. Arrestar qualqu'un per lo menar en preson.
6. (Figurat) S’apoderar de qualqu’un, ganhar qualqu’un en s’atacant a sa ment, son còr, sos sens.
7. Manjar, beure, avalir, absorbar, que sián d'aliments, de bevendas, de medicaments solids o liquids.
8. Aténher per suspresa.
   • L'auratge nos prenguèt pel camin
9. Contractar ; adoptar.
   • Pren l'abitud de manjar mens!
10. Acceptar, crompar
    • Lo preni per 10€.
11. Levar, traire una partida d’un tot.
    • Los impòstes me prenon 10% de meus revenguts.
12. S'encarger de quicòm, en far sa possession, gausir de quicòm segon de condiions.
    • En setembre prendrà un apartament en locacion.
13. Causir una dralha, un camin, s’encaminar per el.
    • Per anar a çò d'el, prenètz la tresena carrièra a drecha.
14. (Per extension) Utilizar un mòde de locomocion que se presente a la causida
    • Per me venir veire, lo mai simple, es de prene lo mètro
15. Sentir de passions, d'afeccions e de fasti
    • Prene de plaser a far quicòm.
16. Obténer, fixar.
    • Prendrai de vacanças a partir de 15 d'agost
    • Prene de nòtas
17. (Per ellipsi) Prene de temps ; durar.
    • Passèt 3 jorns a se repausar
18. (Intransitiu) S’enrasigar, butar, créisser
    • la vinha pren pas aquí
19. (Intransitiu) Aderir, se ligar, produire son efièch.
    • La tinta pren pas sus aqueste papèl
    • Lo fuòc a pres
20. (Intransitif) Se gelar, se calhar, s’espessir, se solidificar.
    • Lo riu es pres dins lo glaç
    • Lo lach pren amb de presure

Variantas dialectalas

• prendre (lengadocian, provençal)
• préner (gascon, auvernhat, lemosin)

Derivats

• presa

Traduccions

alemand: nehmen (de) anglés: to take (en) catalan: agafar (ca), prendre (ca) chèc: espanhòl: tomar (es), coger (es)

francés: prendre (fr) italian: prendere (it) portugués: pegar (pt), tomar (pt) romanés: a lua (ro) sicilian:

Conjugason

Lengadocian

Infinitiu	prendre / prene
Gerondiu	prenent
Participi passat
	singular			plural
masculin	prés			preses
femenin	presa			presas
Mòde indicatiu
nombre	singular			plural
persona	primièra	segonda	tresena	primièra	segonda	tresena
	ieu	tu	el ela	nosautres nosautras	vosautres vosautras	eles elas
Present	preni	prenes	pren	prenèm	prenètz	prenon
Imperfach	preniái	preniás	preniá	preniam	preniatz	prenián
Preterit	prenguèri	prenguères	prenguèt	prenguèrem	prenguèretz	prenguèron
Futur	prendrai	prendràs	prendrà	prendrem	prendretz	prendràn
Condicional	prendriái	prendriás	prendriá	prendriam	prendriatz	prendrián
Mòde subjonctiu
nombre	singular			plural
persona	primièra	segonda	tresena	primièra	segonda	tresena
	ieu	tu	el ela	nosautres nosautras	vosautres vosautras	eles elas
Present	prenga	prengas	prenga	prengam	prengatz	prengan
Imperfach	prenguèsse	prenguèsses	prenguèsse	prenguèssem	prenguèssetz	prenguèsson
Mòde imperatiu
nombre	singular			plural
persona	primièra	segonda	tresena	primièra	segonda	tresena
	ieu	tu	el ela	nosautres nosautras	vosautres vosautras	eles elas
Afirmatiu	—	pren !	—	prengam !	prengètz !	—
Negatiu	—	prengas pas !	—	prengam pas !	prengatz pas !	—